Љубовните совети на Сизиф

Сизиф го брише челото со дланката, а потта му се собира на прстите како мали капки дожд. Го гледам неговото лице, извајано како античка статуа. Јас во боја - а тој црно-бел. Си мислам дека можеби со векови сум го чекал овој разговор, без да знам дека го чекам.

„Автобусот секогаш доцни?“, прашувам, не за да добијам одговор, туку за да ја прекинам чудната тишина меѓу нас.

„Автобусите“, вели тој, гледајќи кон далечниот хоризонт, „се како луѓето. Доаѓаат кога ќе им се посака, или никогаш.“

„Беатрис замина во Градот Крај.“, велам, без да размислам. Зборовите се истураат од мене како вода од пробиена брана, „Јас ја барам. Не знам како да стигнам таму, но морам да ја најдам. Таа е… “, се сопирам. Како да ја опишам? „Таа е сè што немам.“

Сизиф не ми одговара веднаш. Го спушта погледот кон огромната карпа, која сега стои на далечното дно на ридот. „Мислиш дека ќе те направи среќен?“, ме прашува тој, но тонот му е како на учител што веќе го знае одговорот.

„Не знам“, признавам, „можеби… можеби ќе бидам барем помалку празен. Помалку осамен.“

„А што ако Градот Крај не постои?“, прашува. Гласот му е мек, како ветер што ги крева лисјата низ есенски парк.

„Мора да постои!“, велам со страв, како дете што се држи за некаква утеха. „Таа ми рече дека оди таму. Автобусот оди таму.“

Сизиф се насмевнува, но тоа е насмевка без радост. „Автобусот може да оди каде било. Можеби градот Крај е во твојата глава. Можеби е таму каде што мислиш дека треба да бидеш. Или… можеби никогаш нема да пристигнеш.“

„Тогаш зошто го туркаш каменот?“, го прашувам, гласот ми звучи како да молам за нешто, иако не знам за што.

Сизиф се наведнува напред, рацете му се потпрени на колената, и ме гледа право во очи. „Јас го туркам каменот затоа што тоа е мојот пат. Мојот автобус. Секојпат кога ќе падне, повторно почнувам. Не затоа што ќе стигнам некаде, туку затоа што морам да продолжам. Разбираш?“

Го гледам, но не одговарам. Не разбирам.

„А ти?“, прашува тој. „Колку пати си ја испуштил Беатрис?“

Чувствувам како зборовите му се забиваат во мене како камења. „Не беше така.“, велам слабо. „Јас… само… не беше вистинскиот момент.“

„Никогаш нема вистински момент“, вели Сизиф, „само го правиш моментот вистински. Или го испушташ. Како автобус што доаѓа, но ти си свртен на другата страна.“

Го гледам неговиот камен, сјае под сонцето, огромен и тежок. Тој го турка нагоре без цел, без крај. А јас? Јас чекам автобус на врв на рид, кој не знам дали некогаш ќе дојде.

Седиме така, во тишина, секој со својата тежина, секој со својот камен.

Седиме заедно во тишина што тежи исто како неговата карпа. Се обидувам да ги избројам чекорите што ме донесоа до овој врв. Зошто токму јас? Зошто токму овде? Сизиф ја крши тишината со нешто што личи на прашање, но звучи како заклучок.

„Дали си сигурен дека Беатрис те чека?“

Мојот здив застанува. Секогаш сум претпоставувал дека ќе биде таму, на крајот од патот што не знам како да го пронајдам. Дека ќе ме пречека со насмевка, и дека сè ќе биде како во оние филмови што никогаш не се реалност. Но сега, под погледот на Сизиф, чувствувам дека сум се измамил.

„Не знам.“, шепотам. „Но, морам да пробам. Ако не ја најдам, што ќе ми остане?“

Сизиф се смее, но тоа не е насмевка на потсмевање. Повеќе е како насмевка на човек што видел премногу. „Ти останува истото што секогаш го имаш. Себеси.“

„Себеси?“, ја повторувам неговата мисла, како да е туѓ јазик. „Ако сум си доволен, зошто сè уште ја барам?“

Тој подава рака и со прст покажува кон својот камен. „Погледни го мојов товар. Мојата карпа е мојот живот. Можев да го оставам. Можев да се откажам. Но, не го правам тоа. Не затоа што го сакам, туку затоа што без него, ќе бидам празен.“

„Но, јас не сум камен.“, велам, со еден дел тага, еден дел лутина. „Јас сум човек. А луѓето… ние сакаме нешто повеќе.“

„Повеќе?“, Сизиф ме гледа со очи што изгледаат длабоки како самата земја. „Што ако повеќе не постои? Што ако Беатрис е само твој изговор да не се соочиш со празнината во себе?“

Чувствувам како зборовите ми ја стегаат душата што веќе е напукната. „Не е изговор“, велам, „таа е вистинска. Нејзината насмевка, нејзините очи… “

„Сите насмевки и очи се вистински, Илија.“ вели. „Проблемот е што твојата љубов не е за Беатрис. Таа е за сликата што си ја создал за неа. А таа слика живее само тука.“ Тој тапка со прстот по моето чело.

Зборовите ми го разгоруваат гневот, но под него чувствувам нешто полошо: страв. Што ако е во право? Што ако Беатрис е само сон?

„А ако си грешка?“, го прашувам.

Сизиф се смее гласно, а ехото од неговата смеа се разлева низ ридовите. „Јас сум грешка што ја правам постојано. Ти имаш шанса да ја поправиш. Јас немам.“

Замолчуваме повторно. „Дали ќе останеш тука цел живот, чекајќи автобус што можеби никогаш нема да дојде?“

Не знам што да му одговорам. Се чувствувам како да сум завршил во сопствената верзија на неговата судбина – чекање што можеби е бескрајно, но од кое не можам да се откажам.

(извадок од кратката приказна „Патникот кој никогаш не пристигнува“)

Јована Серафимовска,

студентка од прва година на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“